Γεννήθηκε στην Κύπρο κατά το β΄ ήμισυ του Γ΄ αιώνα από φτωχούς γονείς, έμαθε λίγα γράμματα και ποίμανε τα πρόβατα του πατέρα του. Κατά παράδοση της Δυτικής Εκκλησίας, συνελλήφθει κατά τον διωγμό του Μαξιμίνου (308 - 313), καταδικάσθηκε σε καταναγκαστικά έργα στα μεταλλεία της Κιλικίας, όπου έπαθε στον δεξί οφθαλμό και στο αριστερό πόδι. Μετά τον θάνατο του Μαξιμίνου, επανήλθε στην Κύπρο, νυμφεύθηκε και μετά τον θάνατο της γυναίκας του κλήθηκε στον επισκοπικό θρόνο της πόλη Τριμιθούντας.
Απλός στους τρόπους και άκακος, ταπεινόφρων και αμνησίκακος και προς τους αυτούς κακούς ελεήμωνας και ευπροσήγορος, αναδείχθηκε ένας από τους ενδοξότερους άνδρες της Εκκλησίας και ενώ ακόμη ζούσε κλήθηκε Άγιος. Οι ιστορικοί Σωκράτης και Σωζόμενος αφιέρωσαν ιδιαίτερα κεφάλαια στον βίο και στην πολιτεία αυτού του μεγάλου ιεράρχη, ο οποίος παριστάμενος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 με την θαυματουργική και απέριττη λαλιά του έλκυσε στην πίστη του Χριστού Εθνικό φιλόσοφο, δεινότατο παραστάτη του Αρείου. Πέθανε πιθανότατα το 344, το δ'; ιερό του λείψανο μετακομίσθηκε κατά τον Ζ΄ αιώνα στην Κωνσταντινούπολη και κατά την άλωση της από τους Τούρκους το παρέλαβε να σώζεται ακέραιο και αναλλοίωτο ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος μαζί με το λείψανο της Αγίας Θεοδώρας και τα διέσωσε στην Παραμυθιά της Ηπείρου και από κει στην Κέρκυρα το 1460. Αργότερα το λείψανο περιήλθε εκ κληρονομιάς στον ιερέα Γ. Καλοχαιρέτη και ως εκ τούτου στην οικογένεια Σταματέλλου Βούλγαρη, του οποίου οι απόγονοι το κατείχαν μέχρι και το 1925, οπότε περιήλθε στα χέρια της Εκκλησιαστικής αρχής της Κέρκυρας. Μέγας υπήρχε ο προς τον πολιούχο αυτό Άγιο της Κέρκυρας ο σεβασμός των Χριστιανών. Πάρα πολλά αφιερώματα και παντοία άλλα δείγματα τιμής και σεβασμού προς το ιερό αυτό λείψανο έδειξαν οι εκάστοτε πολιτικοί και στρατιωτικοί Βενετοί άρχοντες της Κέρκυρας, ο δε Πάπας ο Κλήμης ο ΙΗ΄ το 1717 διέταξε πανηγυρικά να τελείται η εορτή του σε όλες τις κτήσεις της δημοκρατίας της Βενετίας. Η δική μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του στις 12 Δεκεμβρίου με ιδιαίτερη ακολουθία, τον λαμπρό κανόνα της οποίας εποίησε ο Θεοφάνης, η ρωμαϊκή δε στις 14 Δεκεμβρίου. Τον βίο του έγραψαν ο Θεόδωρος επίσκοπος Πάφου και ο Συμεών ο μεταφραστής, λόγους εγκωμιαστικούς ο Νικηφόρος Θεοτόκης, Μακάριος ο Κωφός, Διονύσιος Κόνταρης, Βησσαρίων Κεφαλάς, Αλέξανδρος Τροιβόλης Πιέρης και άλλοι, πολυάριθμες ακολουθίες αυτού μετά Κανόνων και Οίκων πολλούς εξέδωσαν διάφοροι από το 1684 μέχρι και σήμερα.
Πηγή: Παντελάκης Ε. Γ. Λυκειάρχης, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Κβ΄, σελίδα 261.
Κατά το έτος 1456 ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης καταφθάνει στην Κέρκυρα και φέρνει μαζί του τα ιερά σκηνώματα του Αγίου Σπυρίδωνος και της Αγίας Θεοδώρας. Μετά την Άλωση της Πόλης ο ευσεβής αυτός άνθρωπος, κατέχοντας άγνωστο πως τα λείψανα, τα διέσωσε και τα μετέφερε στην Παραμυθιά. Ύστερα για περισσότερη ασφάλεια του ιδίου και των λειψάνων, εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα όπου και παντρεύτηκε Κερκυραία με την οποία απέκτησε τρεις γιους, το Μάρκο, το Λουκά και τον Φίλιππο (1).
Μετά τον θάνατο του ο Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στο γιό του Μάρκο το σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας και στο Λουκά και Φίλιππο τον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο Μάρκος το 1483 δώρισε το σκήνωμα στο Δήμο Κερκυραίων και το ιερό λείψανο τοποθετήθηκε πρώτα στο ναό του Αγίου Λαζάρου και αργότερα στο ναό του Αγίου Νικολάου απέναντι από την Πόρτα Ρεάλε.
Με το σκήνωμα όμως του Αγίου τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ομαλά, γιατί οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο εκτός Κερκύρας, γεγονός που προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις σύσσωμου του κερκυραϊκού λαού. Η υπόθεση μάλιστα εκδικάστηκε από την Ενετική Γερουσία, το ανώτατο δικαστικό όργανο του κράτους, η οποία και αποφάσισε ότι το λείψανο αποτελεί ιδιοκτησία των αδελφών, άρα διατηρούν το αναφαίρετο δικαίωμα να το μεταφέρουν όπου εκείνοι επιθυμούν. Τελικά όμως η μεταφορά δεν πραγματοποιήθηκε και το σκήνωμα γύρω στα 1524 κατέληξε στα χέρια του Κερκυραίου πολίτη Σταματέλλου Βούλγαρη ως προικώα δωρεά.
Πηγή: Νίκος Κοσκινάς, Τοπική Ιστορία της Κέρκυρας από τους μυθικούς χρόνους έως και το 1864, ΕΚΕΚ ΤΑ Κερκύρας, Π.Ε.Ε., Κέρκυρα 1999-2000, σσ. 21 - 22
Σημειώσεις
1. Ο ιστορικός Σ. Παπαγεωργίου στην «Ιστορία της Εκκλησίας της Κέρκυρας», υποστηρίζει ότι κάτοχος των Ιερών Λειψάνων ήταν ο Γρηγόριος Πολύευκτος, θέμα όμως που μάλλον έχει πειστική απάντηση ο Σ. Κατσαρός από το 1963 με την πραγματεία του «Όσα δε γράφτηκαν για τι σεπτό Σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος»
Όταν ήταν ακόμη λαϊκός ο Άγιος Σπυρίδωνας, ένα βράδυ πήγαν να του κλέψουν τα πρόβατα τρεις ληστές. Όταν τους είδε και μη θέλοντας να τους κάνει κακό προσευχήθηκε να τους εμποδίσει ο Θεός να πάρουν το βιος του.
Την επόμενη το πρωΐ βρήκε δεμένους χειροπόδαρα τους τρεις ληστές και μετά από λίγη σκέψη τους απελευθέρωσε και ζήτησε από την Θεό να τους συγχωρέσει για την πράξη που πήγαν να κάνουν.
ΒΟΗΘΕΙΑ ΜΑΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΚΑΙ ΟΣΕΣ ΦΕΡΟΥΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΟΡΤΑΖΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ.
