Η θέση του σπηλαίου
Τα πετρώματα που κυριαρχούν στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη είναι οι ασβεστόλιθοι γι αυτό υπάρχει και ένας πολύ μεγάλος αριθμός σπηλαίων και βαράθρων. Το σπήλαιο του "Σφεντόνη η Τρύπα" είναι το μοναδικό στο οποίο έχει αναπτυχθεί υποδομή υποδοχής και περιήγησης επισκεπτών. Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο Βορειοανατολικά της κοινότητας Ζωνιανών στη θέση "Μύρωνος", στις απότομες νότιες πλαγιές του λόφου Χαλέπα. Λίγο πιο χαμηλά από το σπήλαιο, στη θέση Σκαφίδια, υπάρχει μια γραφική πηγή με γάργαρο νερό.
Ο εξωτερικός χώρος
Ο χώρος έξω από το σπήλαιο είναι εντυπωσιακός. Κατακόρυφες πλαγιές, ύψους μέχρι και 50 μέτρων, ορθώνονται σαν φυσικός τοίχος στη Βορειοδυτική πλευρά των χώρων στάθμευσης και αναψυχής. Οι ογκώδεις μοναχικοί Βράχοι, που στέκουν μετέωροι λες και κάποιος τους έβαλε εκεί, δεσπόζουν στο χώρο. Μέσα στις μικρές χαραμάδες τους, θυμάρια, ρίγανες, αστοιβίδες και άλλα φυτά προσπαθούν να ζήσουν με αξιοθαύμαστη υπομονή και επιμονή. Από τον χώρο υποδοχής, n θέα είναι απεριόριστη. Από εκεί, ένα πλακόστρωτο μονοπάτι οδηγεί μέχρι το σπήλαιο.
Το σπήλαιο
Το σπήλαιο έχει μήκος σε ευθεία γραμμή 145 μέτρα και καταλαμβάνει επιφάνεια πάνω από 3.000 τετραγωνικά μέτρα. Η κύρια ανάπτυξή του είναι προς Βορρά και έχει δημιουργηθεί με αργή διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Το πάχος των υπερκείμενων πετρωμάτων είναι 25 έως 50 μέτρα. Το προσπελάσιμο τμήμα καταλαμβάνει περίπου τα δύο τρίτα του κύριου όγκου του σπηλαίου. Το μήκος του μονοπατιού περιήγησης των επισκεπτών είναι περίπου 270 μέτρα.
Η είσοδος του σπηλαίου ήταν παλαιότερα αρκετά μικρότερη από ότι σήμερα. Το άνοιγμα μετά βίας ξεπερνούσε το ένα τετραγωνικό μέτρο. Η πρώτη αίθουσα έχει μήκος 23, πλάτος 9 και ύψος 4 μέτρα. Στο τέλος της, υπάρχει ένας ογκόλιθος φορτωμένος με πλήθος σταλαγμιτών. Προσπερνώντας τον από δεξιά, υπάρχει μια πολύ στενή τρύπα που οδηγεί σε ένα τυφλό και στενό θάλαμο μήκους 17 μέτρων, το "Άδυτο της Νεράιδας". Ακολουθεί ο "Προθάλαμος των Αρμονιών" με μήκος 18, πλάτος 12 και ύψος 3,5 μέτρα στο τέλος του οποίου υπάρχουν τεράστιες κολόνες. Προσπερνώντας, ορθώνονται τοίχοι από σταλαγμιτικό υλικό. Περνώντας την διευρυμένη δίοδο, βρισκόμαστε σε μια μεγαλοπρεπή αίθουσα, το "Ανάκτορο", με ακόμα πιο πλούσιο διάκοσμο. Οι κρύσταλλοι του ανθρακικού ασβεστίου αντανακλούν το φως και ο λιθωματικός διάκοσμος λαμπυρίζει. Η απόσταση από την είσοδο είναι περίπου 70 μέτρα. Από εδώ και πέρα το σπήλαιο γίνεται δαιδαλώδες εξ αιτίας της πληθώρας των σταλαγμιτών αλλά και των κολόνων που δημιουργούν τοίχους. Η αίθουσα που ακολουθεί, ο "Παρθενώνας", έχει διαστάσεις 30χ30 μέτρα και είναι κατάμεστη από σταλαγμίτες και αλλεπάλληλες σειρές από κολόνες ύψους μέχρι 6 μέτρων. Η περιήγηση των επισκεπτών σταματά εδώ για λόγους δυσκολίας προσπέλασης αλλά και για λόγους ασφάλειας.
Εξ αιτίας κάποιου τεκτονικού συμβάντος στο μακρύ παρελθόν, η οροφή κατέπεσε και σήμερα υπάρχουν μόνο στενές δίοδοι ανάμεσα από τεράστιους ογκόλιθους. Η σημερινή οροφή σ’ αυτή την περιοχή είναι γεμάτη ρηγματώσεις που άλλες έχουν γεμίσει με ασβεστιτικό υλικό και άλλες χαίνουν. Μεγάλες καταπτώσεις είχαν συμβεί και στην τελευταία μεγάλη αίθουσα, κυρίως στο ανατολικό τμήμα. Το σημερινό της δάπεδο το αποτελούν οι ογκόλιθοι που είχαν καταπέσει από την οροφή. Σε πολλά σημεία, όπου είναι δυνατό να δει κάποιος κάτω από τους ογκόλιθους, υπάρχουν ακόμη οι παλαιότεροι σταλακτίτες. Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από εκείνο το συμβάν είναι τόσο μεγάλο που έχουν αναπτυχθεί πολυάριθμοι όσο και ογκώδεις σταλαγμίτες, σταλακτίτες και κολόνες. Η τελευταία αυτή αίθουσα έχει διαστάσεις 40χ40 μέτρα και ύψος που ποικίλει από 1 έως 8 μέτρα. Είναι και αυτή διαμερισματοποιημένη από τον λιθωματικό διάκοσμο. Στη μέση, το τοπίο δικαιολογεί απόλυτα την ονομασία "Πανόραμα". Πιο δεξιά, στη "Μητρόπολη", ο διάκοσμος είναι επιβλητικός, ενώ αριστερά οι λιθωματικές ροές του δαπέδου θυμίζουν "Απολιθωμένα Κύματα". Στο βορειότερο σημείο του σπηλαίου υπάρχει ο τελευταίος θάλαμος, ο "Θάλαμος του Χαμένου Παιδιού".
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Κ ΑΛΛΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ, ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΦΕΝΔΟΝΗ, ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ!!!!!
ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΛΛΙΤΕΡΑ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ, ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΙΣ ΜΕΓΕΝΘΥΝΕΤΕ!!!
